Anjiyo Nedir
Şükrü Akyüz
Anjiyografi yönteminin geçmişi M.Ö.400 yıllarına kadar dayanmaktadır. Son yıllarda bilim ve teknolojinin gelişmesiyle birlikte tıbbi görüntüleme tekniklerinde önemli değişikliklerin gerçekleştiği görülmektedir. Anjiyo yani görüntüleme yöntemlerinden biri olan anjiyografi, kalbin odacıkları da dahil olmak üzere damar sisteminin anatomik yapısının ve özelliklerinin detaylı olarak incelenmesine hizmet eder. Daha önce anjiyografi sadece hastalıkların teşhisi için kullanılıyordu, bugün invaziv tedavinin önemli bir parçası. Anjiyografi denilince akla ilk olarak kalbi besleyen damarların incelenmesi gelir. Ancak kelime anlamı olarak anjiyografi kan damarlarının görüntülenmesi anlamına gelmektedir. Diğer bir deyişle anjiyografi, beyin, kalp, karaciğer gibi organlarla ilişkili damarları detaylı olarak incelemenizi sağlayan bir görüntüleme tekniğidir. Bu nedenle tıp literatüründe anjiyo isimlendirilirken çalışılan organın adı kullanılmaktadır. Örneğin; Kalbi besleyen koroner arter hastalığını inceleyen anjiyografi işlemine koroner anjiyografi, beyin damarlarına bakan anjiyografiye serebral anjiyografi ve böbrek damarlarına bakan anjiyografiye renal anjiyografi denir. Tavi ameliyatı da en çok tercih edilen türlerden biri olarak karşımıza çıkıyor.
Anjiyo neden yapılır?
Anjiyodiagnoz, hastalıkların erken teşhisini sağlayan hayat kurtarıcı bir görüntüleme tekniğidir. Peki neden anjiyografi yapılır? Anjiyo, kan damarlarının tıkanmasını saptamak için yapılan bir operasyondur. Anjiyografi işlemi sırasında anevrizmalar, kan damarlarının genişlemesi veya daralması, balonlar kolayca tespit edilir. Ayrıca bazı kanser vakalarında tümörün damarlara yaptığı baskı sonucunda damar tıkanıklığı veya yer değiştirmesi meydana gelebilir. Kalp krizi, felç gibi hastalıklarda krize neden olan damarın tespit edilmesi hastada erken müdahale açısından oldukça önemlidir. Bu gibi durumlarda anjiyografi ile tıkalı damar görülür ve tedavi başlar. Anjiyo sadece hastalıkların tanısında kullanılan bir işlem değildir. Bazı durumlarda tıkalı damarlara stent yerleştirilmesi gibi girişimsel tedaviler de anjiyografi kullanılarak yapılır.
Anjiyo nasıl yapılır?
Her radyolojik görüntüleme tekniği ile damarların görüntülenmesi kolay değildir. Anjiyografi yönteminde damarlara kontrast madde verilmesi damarların görülmesini sağlar. Anjiyografi işlemi öncesinde işlemi yapacak olan uzman doktor hastaya bazı tavsiyelerde bulunur. Hasta işlemden bir gün önce banyo yapar. Anjiyo işlemi sırasında genellikle bilek ve kasık bölgesinden enjekte edilir. İşlemin daha steril olması için hastanın işlemden önce kasık bölgesindeki tüyleri temizlemesi gerekir. Hasta bu ilaçları kendi başına yapamıyorsa bir yakını veya sağlık uzmanından yardım isteyebilir. İşlem sırasında hasta aç olmalıdır. Bu nedenle mümkünse gece saat 24.00’den sonra hastanın herhangi bir şey yemesi ve içmesi önerilmez. Hasta özellikle kan sulandırıcı etkisi olan ilaçlar alıyorsa operasyondan önce doktoruna söylemelidir.
Peki anjiyo nedir, nasıl yapılır? Anjiyografi işlemi sırasında kural olarak anestezi kullanılmaz, vücuda sokulması gereken kol veya kasık bölgesi uyuşturulur ve dezenfekte edilir. Ardından damara gireceği bölgeden kanül sokularak giriş yolu açılır. Açık erişim yoluna tübüler bir kateter yerleştirilir. Kateterin vücuttaki ilerleyişi, işlemi yapan ekip tarafından monitör üzerinden izlenir. Ardından kateter aracılığıyla vücuda kontrast madde enjekte edilerek damarların görülmesi sağlanır. Kullanılan kontrast madde miktarı hastanın yaşı, kilosu, cinsiyeti ve hastalık şikayetlerine göre değişmektedir. Koroner anjiyografide kalp çalışırken gönderilen kontrast madde kalbe ulaşır. X-ışınları kullanılarak gemi görüntüleri alınır ve bir bilgisayara aktarılır. Aktarılan görüntüler alanında uzman doktor tarafından raporlanır.
